پایان‌نامه: تجزیه و تحلیل نهادهای لازم برای تجارت خارجی در الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت

توضیحات

دانشکده‌ی معارف اسلامی و اقتصاد
پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و اقتصاد
تجزیه و تحلیل نهادهای لازم برای تجارت خارجی در الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت
استاد راهنما:
دکتر محمدجواد شریف‌زاده
استاد مشاور:
دکتر کاظم یاوری
دانشجو:
مجتبی حسنی‌ قره‌تپه
بهمن ۱۳۹۲
چکیده فارسی:
این تحقیق با استفاده از منابع و آموزه‌های اسلامی به ارائه‌ی‌ مهم‌ترین ویژگی‌های‌ نظام تجارت خارجی اسلامی ـ ایرانی پرداخته و چگونگی دستیابی وضعیت فعلی تجارت خارجی ایران به نظام تجارت خارجی مطلوب را با کمک آموزه‌های اقتصاد نهادگرا، مورد بررسی قرار می‌دهد. سیاست‌های راهبردی تجارت خارجی اسلامی ـ ایرانی در عین اشتراک با نظام تجارت خارجی متعارف از ویژگی‌های منحصربفردی نیز برخوردار است که می‌بایست در الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت مدنظر قرار گیرد. در مقام یافت بهترین مسیر برای تحقق این سیاست‌ها، می‌توان از اقتصاد نهادگرا استفاده کرد. اقتصادنهادگرا مهم‌ترین مانع در تحقق نظریات اقتصاد نئوکلاسیک را عدم توجه به هزینه مبادله در اقتصاد دانسته و بهبود کیفیت نهادهای مرتبط با تجارت خارجی را تنها راه رشد صادرات غیرنفتی و با ارزش‌افزوده‌ی بالا می‌داند. در کنار نهادهای تازه تأسیس، نهادهای رسمی و غیررسمی‌ای وجود دارند که باید به آنها توجه نمود و جزء نهادهای تاریخی محسوب می‌شوند و لذا مهم‌ترین نهادهای تاریخی در حوزه تجارت خارجی ایران از دوره‌ی قاجار تا اوائل انقلاب و تأثیر آن‌ها بر وضعیت فعلی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بایستی برای تحقق هریک از سیاست‌های راهبردی تجارت خارجی اسلامی ـ ایرانی، اصلاحات نهادی متنوعی انجام داد. این اصلاحات در اغلب موارد ناظر به نهادهای رسمی بوده و در برخی موارد نیز اشاره به نهادهای غیررسمی دارند.
واژگان کلیدی: الگوی اسلامی ایرانی، پیشرفت، نهادسازی، نهادگرایی، تجارت خارجی، تجارت خارجی اسلامی، صادرات و واردات

العنوان: تحلیل أداء المؤسسات الضروریه للتجاره الخارجیه فی النموذج الإسلامی الإیرانی للتنمیه
الباحث: مجتبی حسنی
الأستاذ المشرف: الدکتور محمد جواد شریف زاده
الأستاذ المساعد: الدکتور کاظم یاوری
الفرع الدراسی: الدراسات الإسلامیه و الاقتصاد
الخلاصه:
تعرض هذه الرساله مع استخدام المصادر و التعالیم الإسلامیه الخصائص الرئیسیه لنظام التجاره الخارجیه الإسلامیه- الإیرانیه و تدرس کیفیه حصول إیران علی التجاره الخارجیه المفضّله مع استخدام تعالیم الاقتصاد المؤسسی. توجد لسیاسات الاستراتیجیه للتجاره الخارجیه الإسلامیه الإیرانیه – علی رغم من التقاسم مع التجاره الخارجیه التقلیدیه – خصائص فریده یجب مراعاتها فی النموذج الإسلامی الإیرانی للتنمیه.
یمکن استخدام الاقتصاد المؤسسی للعثور علی أفضل طریقه لتحقیق هذه السیاسات. یعرف الاقتصاد المؤسسی عدم الاهتمام لتکالیف المعاملات فی الاقتصاد کمانع رئیسی لتحقیق النظریات الاقتصادیه الکلاسیکیه الجدیده، و تحسین أداء المؤسسات المرتبطه بالتجاره الخارجیه کطریقه وحیده لنمو الصادرات الغیر النفطیه ذات القیمه المضافه العالیه.
و إضافه إلی المؤسسات المنشأه حدیثا، ینبغی النظر إلی المؤسسات الرسمیه و غیر الرسمیه التی تعتبر من المؤسسات التاریخیه، ولذلک یدرس تأثیر المؤسسات التأریخیه الأکثر أهمیه فی التجاره الخارجیه الإیرانیه من فتره القاجاریین حتی بدایه الثوره علی الحاله الراهنه.
تظهر نتائج البحث لزوم القیام بالإصلاحات المؤسسیه المختلفه لتحقیق السیاسات الاستراتیجیه للتجاره الخارجیه الإسلامیه الإیرانیه. و تتعلق هذه الإصلاحات بالمؤسسات الرسمیه فی الأغلب و بالمؤسسات غیر الرسمیه فی بعض الحالات.
الکلمات الأساسیه: النموذج الإسلامی الإیرانی للتنمیه، بناء المؤسسات، المؤسساتیه، التجاره الخارجیه، التجاره الخارجیه الإسلامیه، التصدیر و الاستیراد.

Abstract
The research first gives the most important characteristics of Islamic international trade system using Islamic resources and teachings then checks and analyzes how to convey present international trade situation to preferred international trade system using institutional economics teachings. While having some common characteristics with conventional international trade, Islamic-Iranian international trade strategic policies have unique characteristics that should be considered in Islamic-Iranian pattern of progress. Institutional economics can be used to find the best path achieving these policies. Institutional economics recognizes neglecting transaction costs, as the most important obstacle applying neoclassic economic theories and introduces the improving quality of international trade related institutions as an only way to bring up level of non-oil and high value added exports. In addition to newly established institutions there are some formal and non-formal historical institutions that should be considered. So the most important Iranian international trade historical institutions and their effect on current status are checked from Qajar period to earlier of Islamic Republic of Iran. Research results show that to implement Islamic-Iranian international trade strategic policies, a variety of institutional corrections should be done. These corrections are mostly about formal institutions and informal institutions in some cases.
Keywords: Islamic-Iranian pattern of progress, Institutional Economics, International Trade, Islamic International Trade, Export and Import