پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی اندیشه سیاسی در اسلام
اندیشه‌ی خاورمیانه‌ی بزرگ اسلامی در دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
امیر هادی نادرالاصلی
استاد راهنما:
دکتر جلال درخشه
استاد مشاور:
دکتر غلامرضا خواجه‌سروی
تابستان ١٣٨۷
چکیده فارسی:
در پی تجدید حیات نهضت بیداری اسلامی طی دو قرن اخیر، اردوگاه غرب به رهبری ایالات متحده‌ی آمریکا و با حمایت لابی صهیونیستی، در حرکتی «انفعالی» برای مقابله با رشد «اسلامگرایی» در جهان اسلام و جلوگیری از تهدید «منافع حیاتی» خود در منطقه‌ی اسلامی، به اندیشه‌ی استعمار فرانوین روی آورد. «طرح خاورمیانه‌ی بزرگ» و بدیل‌های آن، نسخه‌ها و الگوهای پیشرفت و توسعه‌ی تحمیلی بر ساکنان منطقه‌ی استراتژیک خاورمیانه است.
تأکید بر الگوی توسعه‌ی اسلامی- بومی، در قالب برنامه‌ای نوین، ضرورت راهبردی جهان اسلام در مقطع حساس حاضر می‌باشد؛ آنچه که در دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان «هدایت صحیح بیداری اسلامی» آمده، در قالب «اندیشه خاورمیانه‌ی بزرگ اسلامی» قابل دسترسی می‌باشد. از این‌رو یافتن «مبانی و مؤلفه‌های خاورمیانه بزرگ اسلامی» در دیدگاه ایشان – در مدت رهبری -، سؤال اصلی این تحقیق را رقم می‌زند.
همانگونه که در این تحقیق، تبیین «اندیشه خاورمیانه بزرگ اسلامی» بر پایه‌ی دیدگاههای رهبر انقلاب اسلامی ایران صورت گرفته، سعی بر آن بوده است که ترسیم «ساختار» – فصل‌بندی- اصلی تحقیق نیز با بررسی مجموعه‌ی بیانات، پیام‌ها، نامه‌ها و … ایشان نقش بندد.
تدوین ارکان جهت‌ساز نظیر اصول و ارزشهای مبتنی بر جهان‌بینی و ایدئولوژی اسلامی و رعایت مؤلفه‌ها در تفکر اسلامی، همچنین شناخت چالش اصلی و عمومی جهان اسلام – استکبار جهانی- و اتخاذ راهبرد «همگرایی اسلامی» مبانی این اندیشه را تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر این نگرش ضمن اینکه واقع‌بینی و تعقل را به یک تعبیر، توجه به مقتضیات محیطی، بازیگران و شناخت آنها می‌داند و توجه به گذشته تاریخی را در ترسیم چشم‌انداز پیش‌رو ضروری می‌شمارد، از سوی دیگر، تکیه بر ساخت و شکل‌دهی به آینده مطلوب اسلامی و ویژگی‌های جامعه آرمانی و حکومت عدل جهانی را به عنوان اهداف و مقاصد بر می‌گزیند.
واژگان کلیدی:خاورمیانه، خاورمیانه بزرگ، جهان اسلام، حضرت آیت الله خامنه‌ای، خاورمیانه بزرگ اسلامی
چکیده عربی:
العنوان: فکره الشرق الاوسط الاسلامی الکبیر فی وجهه نظر قائد الثوره الاسلامیه الایرانیه
الباحث: امیر هادی نادرالاصلی
الاستاذ المشرف: الدکتور جلال درخشه
الاستاذ المساعد: الدکتور غلامرضا خواجه سروری
الفرع الدراسی: الفکر السیاسی فی الاسلام
الخلاصه:
نظراً لاحیاء الصحوه الاسلامیه خلال القرنین الأخرین، فإنّ الدول الغربیه و بقیاده الولایات المتحده الأمریکیه و بدعمٍ من اللوبی الصهیونی عمدت لتفعیل فکره الاستعمار الحدیث لصدّ النموّ المتزاید للأصولیه الإسلامیه فی العالم الاسلامی و الحیلوله دون تهدید مصالحها الحیویه فی المنطقه و ذلک فی ضمن حرکه انفعالیه و یعدّ مشروع الشرق الأوسط الکبیر و بدائله کوصفات و نماذج للتقدم و التنمیه المفروضتین من جانب المعسکر الغربی علی سکان الشرق الأوسط.
و یمکن القول بأنّ التأکید علی تطبیق نموذج إسلامی- محلی للتنمیه فی اطار خطه حدیثه، یعد کضروره استراتیجیه للعالم الإسلامی فی هذا المقطع الزمنی الحسّاس. ولا سبیل لنا فی تحلیل و دراسه ما جاء فی وجهه نظر سماحه القائد آیه الله الخامنئی المتمثل فی «الهدایه السلیمه لحرکه الصحوه الاسلامیه» الّا فی اطار «فکره الشرق الأوسط الإسلامی الکبیر» و علی ضوء هذا تشکّل قضیه کشف «مبادئ و عناصر الشرق الأوسط الإسلامی الکبیر» فی وجهه نظر القائد الخامنئی صلب الموضوع فی تحقیقنا الحاضر.
و بما أنّ التحقیق الحاضر یتضمن بیان فکره الشرق الأوسط الإسلامی الکبیر طبقاً لآراء قائد الثوره الإسلامیه الإیرانیه، لذلک فلم نجد بدّاً من مراجعه خطاباته و تصریحاته و مقابلاته المتنوعه طوال فتره قیادته و من ثم تحلیلها کتصمیم لإطار البحث الحاضر.
و تجد الفکره المذکوره مبادئها فی تدوین الدعائم الموجهه مثل المبادئ و القیم القائمه علی أساس الإیدیولوجیا الإسلامیه و مراعاه العناصر فی الفکر الإسلامی إلی جانب تعریف التحدی الأساسی للعالم الإسلامی المتمثل فی الإستکبار العالمی و اتخاذ استراتیجیه «التکاتف الإسلامی».
و من جانب آخر فإن رؤیه کهذه تری أن الواقعه و التعقل لیسا إلا الأخذ بنظر الإعتبار لمقتضیات البیئه و اصحاب القرار و التعرف علیهما، اضف إلی ذلک أنها تری من الضروره بمکان أخذ الماضی فی عملیه تصمیم الخطه المستقبلیه بعین الإعتبار و من جهه أخری تؤکد علی ضروره ترسیم خطط اکثر فاعلیه لمستقبل إسلامی مطلوب إلی جانب سمات المجتمع المثالی و حکومه العدل العالمی کأهداف و غایات لها فی هذا الخصوص.
الکلمات الأساسیه: الشرق الأوسط، الشرق الأوسط الکبیر، العالم الإسلامی، سماحه القائد آیه الله الخامنئی، الشرق الأوسط الإسلامی الکبیر
Summary:
Following the renaissance of the “Islamic awakening movement” during the last two centuries, the U.S._ led West camp supported by the Zionist lobby, in a “passivist” action to fight against the growth of “Islamism” in the Islamic world and to prevent the threatening of its own “vital interests” in the Islamic region, has thought of new colonization. “The Greater Middle-East Scheme” and its consequences are some patterns and prescriptions of the imposed development and progress.
Emphasis on the Islamic-ethnic development pattern in the frame of a new program, is the strategic necessity of the Islamic world in this critical situation; what in the viewpoint of Ayatollah Khamenei was mentioned as “the true of Islamic awakening” should be studied in the frame of “the Scheme of the Great Islamic Middle-East”. that’s why finding “the principles and approaches of the Great Islamic Middle-East” in the viewpoint of Ayatollah Khamenei is the main question of this research.
In this research, the explanation of “the Scheme of the Great Islamic Middle-East” was based on the esteemed leader’s viewpoint, and we tried to draw the main ”framework” of the research by reviewing this words, lectures and interviews… during his leadership. Codifying the orientating principles like the values and principles based on Islamic ideology and observing the approaches in the Islamic thought, also recognizing the main and general challenges of Islamic world (world arrogance) and applying the strategy of “Islamic unity” from the principles of this thought.
This viewpoint recognizes realism and rationality as attending to the environmental requirements, and views attending to the past history in depicting the future perspective as essential. On the other hand, relying on the forming and building of the desired Islamic future and the characteristics of the ideal society and global justice are chosen as the objectives.
Key Words:
Middle-East ,Greater Middle-East ,Islamic word , Ayatollah Khamenei , Great Islamic Middle-East
Imam Sadiq University
A Thesis Presented for the Degree of Master of
In Faculty of Islamic Studies and Political Sience
The Scheme Great Islamic Middle East in viewpoint of Iran’s Supreme Leader Ayatollah Khamenei
Amir Hadi Naderolasl
Supervisier:
Dr. J. Derakhshe
Advisor:
Dr. R. Khajesarvi
Summer 2008