توضیحات
دانشکده معارف اسلامی‌و مدیریت
پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد مدیریت (گرایش مالی)
طراحی نظام بودجه‌ریزی عملیاتی در واحدهای دانشگاهی مطالعه موردی: دانشگاه امام صادقعلیه‌السلام
استاد راهنما: دکتر عادل آذر
استاد مشاور: دکتر محمد طالبی
دانشجو: مجید نخعی جویمند
شهریور ۱۳۸۹
چکیده
با محدودیت منابع مالی، چگونگی مصرف بودجه و به تبع آن اثربخشی بودجه از اولویت‌های دانشگاه می‌باشد. در این میان شیوه بودجه‌ریزی می‌تواند نقش بسیار مهمی‌را ایفا نماید. یکی از شیوه‌های نوین بودجه‌ریزی که چند سالی است در برخی کشورها در حال اجراست، بودجه‌ریزی عملیاتی است که به دنبال اثربخشی بودجه می‌باشد. در تعریف این شیوه بودجه‌ریزی می‌توان گفت بودجه‌ریزی عملیاتی برنامه عملکرد سالانه به همراه بودجه سالانه است که رابطه میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه(منتج از اهداف) با نتایج به دست آمده از اجرای آن برنامه را نشان می‌دهد.
در این تحقیق با بررسی سوابق اجرای این مدل در کشورهای مختلف، عناصر بودجه‌ریزی عملیاتی استخراج گردیده است و با در نظر گرفتن نقش عناصر در بودجه‌ریزی، به تشریح مدلی برای بودجه‌ریزی عملیاتی در واحدهای دانشگاهی پرداخته شده است. این مدل در بردارنده ۶ عنصر اصلی شامل برنامه‌ریزی استراتژیک، مدیریت تحول، مدیریت عملکرد، پایش و اشراف، نظام پاسخگویی و تشویق و سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و یک عنصر جانبی تحت عنوان حسابرسی عملکرد و مؤلفه‌های مرتبط با هر یک(در مجموع ۵۳ مؤلفه) می‌باشد. در این تحقیق پس از طراحی مدل بودجه‌ریزی عملیاتی، بررسی امکان پیاده سازی آن در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام مورد آزمون قرار گرفته است که در نهایت از آزمون‌های فرضیه نتیجه گرفته شده است که امکان پیاده سازی مدل در دانشگاه وجود دارد.
در ادامه نیز به بررسی رتبه و وزن عناصر مذکور در مدل پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد تفاوت معناداری بین عناصر مدل وجود ندارد که خود نشانگر عدم وجود سلسله مراتب بین این عناصر می‌باشد. از سوی دیگر وزن عناصر با هم تفاوت داشته است. در این بین بالاترین وزن را مدیریت عملکرد و سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و کمترین وزن را برنامه‌ریزی استراتژیک و نظام پاسخگویی و تشویق دارا بوده است. از این مسئله می‌توان دریافت که عناصر برنامه‌ریزی استراتژیک و پاسخگویی، نیازمند توجه بیشتر دانشگاه برای استقرار بودجه‌ریزی عملیاتی می‌باشد.
واژگان کلیدی: بودجه‌ریزی عملیاتی، مدیریت عملکرد، مدیریت تحول، پایش و اشراف، سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت، حسابرسی عملکرد.
العنوان: تصمیم نظام المیزانیه القائمه علی الأداء فی الأقسام الأکادیمیه، دراسه نموذجیه حول جامعه الإمام الصادقعلیه‌السلام
الباحث: مجید نخعی
الأستاذ المشرف: الدکتور عادل آذر
الأستاذ المساعد: الدکتور محمد طالبی
الفرع الدراسی: الدراسات الإسلامیه و الإداره
الخلاصه:
بالنظر فی الموارد المالیه المحدوده، فإنّ الطریقه التی تستخدم فی المیزانیه و فعالیتها، هِی إحدی اولویات الجامعه. و فی نفس الوقت، فإنّ أسلوب تخصیص المیزانیه یمکن أن یلعب دوراً مهما. و إن إحدی الأسالیب الجدیده لتخصیص المیزانیه التی تم تنفیذها فی بعض البلدان منذ سنوات قلیله مضت، هی «المیزانیه القائمه علی الأداء» التی تهدف إلی تفعیل المیزانیه.
و یمکن أن تقول حول اسلوب تخصیص المیزانیه: بأن المیزانیه القائمه علی الأداء تتکون من خطه الأداء السنوی و المیزانیه السنویه التی تحدد العلاقه بین حجم الأموال المخصصه لکلّ برنامج (مأخوذه من الأهداف) و بین النتائج الحاصله من تنفیذ هذا البرنامج.
إن هذه الدراسه من خلال البحث فی سجلات تنفیذ هذا النموذج فی عدهٍ من البلدان تسعی لتحدد عناصر المیزانیه القائمه علی الأداء، و من خلال دور تلک العناصر تسعی لتصمم نموذج للموازنه القائمه علی الأداء فی برامجها الدراسیه و الأکادیمیه. و هذا النموذج یحتوی علی ست عناصر أساسیه و هی: التخطیط الإستراتیجی (أوالبرمجه الإستراتیجیه)، إداره التغییر، إداره الأداء، المراقبه، التشجیع و نظام المساءله و نظام التکالیف القائمه علی النشاط و هناک أیضاً عنصر جانبی آخر یسمی بمراجعه الأداء، و مکوِّناتها المتعله بها التی تتکون فی المجموع من ۵۳ عاملاً. اِنّنا فی هذه الدراسه بعد تصمیم نموذج تخصیص المیزانیه القائمه علی الأداء قُمنَا باختیار إمکانیه تنفیذ هذا النموذج فی جامعه الإمام الصادق علیه السّلام. و بالتالی من خلال إختبار تلک الفرضیات خلّصنا إلی أنّه یمکن تنفیذ هذا النموذج فی الجامعه.
و أخبراً قد تم التحقیق فی مرتبه هذه العناصر المذکوره فی النموذج و وزنها. فقد أظهرت النتائج الحاصله بأَنَّه لایوجد اختلاف کبیر بین عناصر هذا للنموذج وذلک یدّل علی عدم وجود تسلسل هرمی بین هذه العناصر. و من جانب آخر قد إختلف وزن هذه العناصر حیق أنّ الوزن الأعلی یختص بإداره الأداء و لنظام التکالیف القائمه علی النشاط و الوزن الأدنی یختص بالتخطیط الإستراتیجی و التشجیع و نظام المُساءله. و بالتالی نستنتج أن التخطیط الاستراتیجی و نظام المساءله یحتاجان إلی مزید من اهتمام الجامعه لتثبیت تخصیص المیزانیه القائمه علی الأداء.
کلمات الأساسیه:
تخصیص المیزانیه القائمه علی الأداء، إداره الأداء، إداره التغییر، المراقبه، نظام التکالیف القائمه علی النشاط، مراجعه الأداء.
Abstract:
Considering the limited financial resources, the way the budget is used and consequently the effectiveness of budget is one of the university priorities. Meanwhile, the method of budgeting can play a very important role. One of the new budgeting methods, which has been implemented in some countries since few years ago, is “Performance-Based budgeting” that which its goal is increasing of effectiveness of the budget. Defined in this method, it can be said that Performance-Based budgeting consists of the annual performance plan and annual budget and defines relationship between the amount of funds allocated to each program (derived from goals) with the results of implementing that program.
In this study, by investigating the records of implementing this model in different countries, the elements of Performance-Based budgeting were determined and with regard to the elements of budgeting, a model is designed for Performance-Based budgeting in academic units. These model contain six basic elements including: strategic planning, change management, performance management, monitoring, encouragement and accountability system, and activity based costing system and also a side element, named Performance Auditing. With the components which are related to these elements we have 53 factor in total. In this study after designing the model of Performance-Based budgeting, we have tested the possibility of implementing it in Imam Sadiq (a.s) University. Finally we concluded from the hypothesis tests that the implementing of the model at the University is possible.
Continuing this discussion the rank and weight of the elements in the model are investigated. The results show that there is not a significant difference between model elements, which indicates lack of hierarchy between these elements. On the other hand, the weight of elements has been different. The highest weight is for the performance management and activity based costing system and the minimum weight is for the strategic planning and encouragement and accountability system. From this point it can be deduced that to establish performance-based budgeting, the University should pay more attention to the elements of strategic planning and accountability.
Keywords:
Performance-Based Budgeting, Performance Management, Change Management, Monitoring, Activity Based Costing System, Performance Auditing.
Imam Sadiq (a.s) University
FACULTY OF ISLAMIC STUDIES AND
MANAGEMENT SCIENCE
A THESIS
PRESENTED FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE
IN MANAGEMENT SCIENCE
The design of performance-based budgeting system in academic departments: (Case study: Imam Sadiq (a.s) University)
SUPERVISOR: Dr. ADEL AZAR
ADVISOR: Dr. MOHAMMAD TALEBI
Student: MAJID NAKHAEI
September 2010
