پایان‌نامه: شرایط اساسی صحت قرارداد در حقوق ایران از منظر فقهی نص‌گرا و عقل‌گرا

توضیحات

دانشکده معارف اسلامی و حقوق

پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و حقوق

گرایش حقوق خصوصی

شرایط اساسی صحت قرارداد در حقوق ایران از منظر فقهی نص‌گرا و عقل‌گرا

استاد راهنما

آیت الله محقق داماد

استاد مشاور

دکتر وحیدی فردوسی

دانشجو

محمدرضا پنداشته پور

دی ۱۳۹۱

چکیده

در یک نظام حقوقی دانستن منبع تعهد و منشء التزام امریست بسیار مهم. در واقع اینکه بدانیم یک تعهد از چه منبعی وجه لزوم می‌گیرد در درک ما از ساختار حقوقی تأثیر چشم‌گیر خواهد گذارد. این مطلب وجه همت این پایان‌نامه می‌باشد.

در نظام فکری فقه شیعه ـ به عنوان نظام اصلی حقوق اسلامی ـ دو جریان عمده به این سؤال پاسخ داده‌اند. این دو جریان با توجه به مؤلفه‌های اصلی خود با عنوان نص‌گرا و عقل‌گرا شناخته می‌شوند.

مکتب نص‌گرایی در جواب هر مسئله فقهی ابتدا در پی نصوص منتسب به ائمه (علیهم‌السلام) می‌گردند و در ترتیب منابع چندان معطوف به نصوص می‌گردند که جز در موارد نادری امکان رجوع به عقل را فراهم نمی‌سازند. نص در نظر اینان ابتدا قرآن کریم و در جایگاه بعدی اقوال پیامبر و ائمه است.

در مقابل مکتب عقل‌گرا تکیه اصلی را بر استنتاج عقلی در استنباط احکام می‌نهد و به دنبال تطبیق احکام با شرایط زمانی و مکانی است. در واقع این مکتب به عرف به عنوان یک منبع پویا در تولید احکام می‌نگرد.

در این پایان‌نامه ابتدا این دو مکتب به فراخور بحث تعریف می‌گردد و سپس آثار این دو در فقه و به تبع آن حقوق ایران خصوصاً در بحث شرایط اساسی صحت قراردادها مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها: حقوق اسلامی، مکتب عق‌گرا، مکتب نص‌گرایی.

الخلاصه

فی نظام قانونی قد یکون امرا هاما ان نعرف ماخذ التعهد . ببیان آخر ان التعهد یاخذ قوته  ومشروعیته من ای ماخذ ؟

هذه مساله اساسیه و السبب الریسی لهذه الرساله .

قد یجبا لهذه المساله اثنی الفیقین فی فرق الفقهیه الاسلامیه یسما بالنصیون و العقلیون .

عند النصیوون یجب ان نبحث عن مآخذ القانون و الحق فی نصوص الشرعیه . اما مساله هاما ان نجب به هذا السئال : ما النص ؟

فی تعریف النص انهم یقولون : ان النص فی وحله اولی القران الکریم بمنزله اقوال الشارع و یجمع بین الدفتین دون ای خلاف فی هجیته صدوره و عندهم لا خلاف فی حجیه ظاهره . و فی وهله الثانیه مجموعه الاقوال و الاعمال و التقاریر المعصوم .

فی مقابل ان العقلیون یعتقدون بدور الاساسی للاستنتاج العقلی لتمیز الاحکام الشرعیه و القانونیه و فی هذه الاستنتاج یجعلون للزمان و المکان دورا هاما بسبب تغییر الاحوال و استحداث مسائل الجدیده .

فی هذه الرساله التحقیقیه نطالع هذان الفریقان فی فقه الاسلامیه و فی النهایه نبحث عن الاحکام الناشئه من ای فریقین فی قانون الایرانی فی القواعد الاساسیه العقود و الاتزامات.

کلمات الاساسیه: الفقهیه الاسلامیه، العقلیون، النص.

Resumme

Dans une system juridique i lest ters important que savais a quell sourcel obligation est ne ? a autre dire l’obligation ….. a quell pouvoir?

Cest la question essential qui …. De la sujet de cette recherch .

La text oriental et la rasion oriental sont deux réponse pour cet te question . a l avis de text orientalism on devais chercher la source de droit dans la texte . que est que la texte ? pour définissant la ” texte ” il faut que dire la ” texte ” a la premier est ‘ qoran ” comme les disons de Dieu et pour second tout les source écrivant et comportements de ” masoum ”

A la contre la raison orientalism mettre insiste sur la analyse logical pour obtenir aux règles juridique

Dans cette system la temps a une role tres important.

Dans cette recherche nous étudions sur deux system juridique en droit islamique et finalement pour un sujet de sous recherche étudions sur la regle general de contrat .

Cette recherche a un focus  essential on droit islamique et droit iranienne .

Keywords: Islamic Law, Orientalism, Traditionalism.

Imam Sadiq University

Faculty of Islamic studies & Law

A thesis presented for the

Degree of Master of Art in Law

Regl General de Conterat en droit Iranien en vue de Jurispondance Fiquhi de text Orinte et Ration Oriente

Supervisor:

Ayatollah Muhaqqeq Damad

Adviser:

Dr. Vahidi Ferdowsi

Student:

Mohammadreza Pendashtehpoor

December ۲۰۱۲