پایان‌نامه: آسیب­‌ها و الزامات سیاست­گذاری حوزه­‌ی ادبیات دفاع مقدس؛ در چارچوب الگوی زنجیره ارزش

توضیحات

دانشگاه امام صادق علیه السلام

دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات

گرایش مطالعات سیاست‌گذاری

آسیب­ها و الزامات سیاست­گذاری حوزه­‌ی ادبیات دفاع مقدس؛ در چارچوب الگوی زنجیره ارزش

استاد راهنما: دکتر محمد هادی همایون

استاد مشاور: دکتر مصباح الهدی باقری کنی

دانشجو: سید جواد یوسفی
شهریور ۱۳۹۴

چکیده:

فرهنگ و حوزه­های آن، خصوصا حوزه ادبیات و کتاب (به عنوان بخشی ملموس و پراهمیت)، از مهم­ترین عرصه­ها در فرآیند سیاست­گذاری محسوب می­گردد. در خلال سال­های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ ایران اسلامی درگیر جنگی بود که از آن با عنوان دفاع مقدس یاد می­شود. این پایداری ارزش­های فرهنگی و اجتماعی بسیاری را متبلور کرد که ضرورت حفظ و نشر  آن در شکل ادبی و مکتوب، به منظور اعتلای فرهنگی جامعه و انتقال ارزش­ها به نسل بعد، امری ضروری است. در دوران دفاع مقدس و دوره­ی پس از آن تا کنون، حوزه ادبیات و تولیدات مکتوب، نیز از این حادثه اثرات شگرفی پذیرفت و در عرصه­ی ادبیات انقلاب گونه­ای خلق شد که از آن به عنوان ادبیات دفاع مقدس تعبیر می شود. لذا ضروریست تا این حوزه به علت ماهیت فرهنگی آن از منظر سیاست­گذاری فرهنگی مورد کنکاش قرار گیرد. گام ضروری در این امر، بررسی آسیب ها و الزامات سیاست­گذاری فرهنگی حوزه­ی ادبیات دفاع مقدس می­باشد تا از رهگذر آن، وضع موجود و جایگاه این حوزه را شناخت؛ و حرکت به سمت الگوی مطلوب سیاستگذاری را رقم زد. در این پژوهش تلاش بر این بوده تا با بهره­گیری از منطق الگوی زنجیره ارزش و نیز رویکردی کتابخانه­ای و انجام مصاحبه­های لازم از متخصصان و صاحبنظران، و بهره گیری از تحلیلی کیفی (تحلیل مضمون) و دیگر روش­های پژوهش، داده­ها و نتایجی منطقی از پیدایش و تحول، اسناد و سیاست ها، آمار و ارقام، نقش و جایگاه رهبری (حضرت آیت الله خامنه­ای) و نیز آرا و اندیشه های متخصصان، در حوزه ادبیات دفاع مقدس ارایه شود. در مجموع مشخص شد ذیل هر یک از مضامین فراگیر آسیب ها و الزامات ادبیات دفاع مقدس، ۶ مقوله کلان قابل دسته بندی است که هر یک نیز شامل مفاهیم مرتبط با خود هستند: گفتمانی و نگرشی، سیاستی و ساختاری، فرآیند تولید، فرآیند توزیع و ترویج، مرتبط با مخاطب و مصرف کننده، مرتبط با منابع و فعالیت های پشتیبان. در پایان نیز تلاشی در جهت دست­یابی به چارچوب کلی الگوی مطلوب سیاست­گذاری فرهنگی حوزه­ی ادبیات دفاع مقدس و نیز دست­یابی به الگوی بومی زنجیره ارزش حوزه­ی ادبیات و نشر کتاب دفاع مقدس صورت پذیرفت.

کلید واژه­ها:
فرهنگ، سیاست­گذاری، دفاع مقدس، جنگ، ادبیات، کتاب، سیاستگذاری فرهنگی، ادبیات دفاع مقدس، ادبیات پایداری، زنجیره ارزش

العنوان: الأضرار و الوازم وضع السیاسات فی حقل أدب الدفاع المقدس؛ فی إطار نموذج تسلسل القیم

الباحث: سید جواد یوسفی

الأستاذ المشرف: الدکتور محمد هادی همایون

الأستاذ المساعد: الدکتور مصباح الهدی باقری کنی

الفرع الدراسی: الدراسات الإسلامیه و الثقافه و الاتصالات

المُلخّص :

الثقافه و نطاقاتها، خاصه حقل الأدب و الکتاب (بصفته جزء عینی و ذی الأهمیه البالغه)، یُعَدّ من أهم المجالات فی عملیه وضع السیاسات. خلال الأعوام الثمان ما بین ۱۹۸۰ حتی ۱۹۸۸ تعرضت جمهوریه إیران الإسلامیه لحرب مفروضه أُطلق علیها اسم الدفاع المقدس. بَلوَرَ الصمود هذا قیما ثقافیه و اجتماعیه کثیره ینبغی ضروره حفظها و نشرها بشکلها الأدبی و المکتوب و ذلک للرقی بالمجتمع ثقافیاً و لنقل القیم للأجیال الآتیه. إبان فتره الدفاع المقدس و الفتره التی تلتها، تأثر مجال الأدب و الإنتاجات المکتوبه أیضاً تأثراً عمیقاً و ظهرت فی حقل الأدب إبداعات أشبه ما تکون بالثوره یعبر عنها بأدب الدفاع المقدس. من الضروری إذاً أن یُدرس هذا الحقل من منظار رسم السیاسات الثقافیه لماهیته الثقافیه. الخطوه الرئیسه فی الدراسه هذه هی دراسه ما یُتوقع من أضرار و دراسه لوازم وضع السیاسات الثقافیه فی حقل أدب الدفاع المقدس لیتم من ثم التعرف علی الوضع الراهن لهذا الحقل و التعرف علی مکانته لنتمکن من خلال ذلک من السیر نحو النموذج المناسب. سَعیُنا الدؤوب فی الدراسه هذه یترکز علی تقدیم بیّنات و نتائجَ منطقیهٍ حول الظهور و التطور و الوثائق و السیاسات و الإحصاءات و الأرقام و دورِ و مکانهِ السید القائد سماحه آیه الله الخامنئی و کذلک طرح رؤی و أفکار المختصین فی حقل أدب الدفاع المقدس، و ذلک استعانه بمنطق نموذج تسلسل القیم و باتباع إرشاد مکتبی و من خلال لقاءات و مقابلات مع المختصین و الخبراء و أصحاب الرأی و بالاستعانه بالتحلیل النوعی (أی عن طریق تحلیل المضمون) و شتی الأسالیب الأخری. اتضحت إجمالاً و تفرعاً من کلّ المضامین الشامله للتحدیات و لوازم أدب الدفاع المقدس، إمکانیه تصنیف البحوث فی۶ بحوث عامه تشمل کلٌ منها مفاهیمَ مرتبطه بها، و هی: بحثی و نظری، سیاسی و بنیوی، عملیه الإنتاج، عملیه التوزیع و الترویج، ما یرتبط بالمخاطب و المستهلک، و ما یرتبط بالمصادر و النشاطات الداعمه. فی نهایه البحث قمنا بمحاوله للحصول علی الإطار العام للنموذج المناسب لوضع السیاسات الثقافیه فی حقل أدب الدفاع المقدس و للحصول علی النموذج المحلی لتسلسل القیم فی حقل أدب و نشر کتب الدفاع المقدس.

الکلمات الدلیله: الثقافه، وضع السیاسات، الدفاع المقدس، الحرب، الأدب، الکتاب، وضع السیاسات الثقافیه، أدب الدفاع المقدس، أدب الصمود، تسلسل القیم.

Abstract:

Culture and its areas, especially the areas of literature and books (as tangible and important parts) are considered as one of the most important areas in the process of policy-making.  During the years of 1980- 1988, a war which was called the Holy Defense was imposed on Islamic Republic of Iran. The resistance led to great cultural and social values which are essential to be kept and published with the purposes of cultural promotion of the community. Moreover, it can transfer cultural values to the future generation in the forms of written works including literary ones During the Holy Defense as well as the next period, the areas of literature and printed products were affected greatly by the event and a kind of literature which was created and called the Literature of Holy Defense.  Due to its nature, it is necessary for the area to be explored in regard to cultural policy-making. The examination of harms as well as requirements of cultural policy-making in the field of Holy Defense`s Literature is considered as the essential measurement towards the issue in order to know the existing situation as well as the position of the field in an attempt to go to the desired pattern of policy-making.

The current research tries to present the data and logical consequences of the development, documents, policies, statistics, and the role of the Leader of Islamic Revolution (Ayatollah Seyyed Ali Khamenei) as well as the opinions and ideas of experts in the field of Holy Defense`s Literature through utilizing the chain of values, library approach and interviews with experts as well as utilizing the qualitative analysis (content analysis) and other research methods. Overall, six major categories can be classified following each pervasive themes of harms and requirements of Holy Defense`s Literature in which anyone owns its relevant concepts including categories of discourse, attitude, policy , structure, process of generation, process of distribution and promotion. At the end, the research tries to achieve the general framework of the desired pattern of cultural policy-making in the field of Holy Defense`s Literature as well as an indigenous pattern of chain of values towards the literature and published books of the Holy Defense.

Keywords: Culture, Policy-making, Holy Defense, War, Literature, Book, Cultural Policy-making, Literature of the Holy Defense, Resistance Literature, Chain of values

Imam Sadiq University

Faculty of Islamic Studies and Culture and Communication 

Continuous M.A thesis in Islamic Studies and Culture and Communication Field

Policy making studies area

Problems and Necessities of  Policy Making in the Field of “Iranian Holy Defense” Literature from the Perspective of “Value Chain” Framework

Supervisor: Dr. Mohammad Hadi Homayoun

Advisor: Dr. Mesbaholhoda Bagheri Kani

Student: Seyyed Javad Yousefi

September 2015