پایان‌نامه: ماهیت، شرایط و آثار ریاست مرد بر خانواده

توضیحات

دانشکده معارف اسلامی و حقوق

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و حقوق

گرایش حقوق خصوصی

ماهیت، شرایط و آثار ریاست مرد بر خانواده

استاد راهنما:

دکتر محمد روشن

استاد مشاور:

دکتر اصغرآقا مهدوی

دانشجو:

محمد هادوی

اردیبهشت ۱۳۹۳

چکیده

ریاست مرد بر خانواده که تحت دو موقعیت قوامیت مرد بر زن و ولایت پدر بر فرزند مطرح می گردد، به عنوان قاعده­ای امری، تکلیف و مسؤولیتی را در جهت مصلحت اندیشی و حفظ نظام خانواده متوجه مرد می­نماید. البته با توجه به اختیارات ناشی از این مسؤولیت و لزوم متابعت اعضاء از ریاست خانواده، جهت تحقق این موقعیت، ریاست مرد بر خانواده نمایی از حق نیز به خود می­گیرد. و در نهایت به صورت آمیزه ای از حق و تکلیف  در نظر گرفته می شود. این ریاست مطلق نبوده بلکه دارای شرائط و حدود معین می­باشد. از جمله شرائط ریاست مرد بر خانواده اهلیت قانونی و قدرت و توانایی اداره خانواده می­باشد که در صورت عدم تحقق این شرائط، مرد از این مسؤولیّت منعزل می­گردد. مطابق ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی ریاست مرد در ارتباط با همسر به رابطه زوجیت محدود بوده و استقلال مالی و اجتماعی زن نادیده گرفته نمی­شود. در ارتباط با فرزند نیز اگرچه اصل بر عمومیت و فراگیری اختیار پدر در امور مالی و غیر مالی می‌باشد لیکن رعایت مصلحت و غبطه مولی علیه، اختیار ولایی پدر را محدود می­نماید.

کلید واژه­‌ها: ریاست خانواده، قوّامیت،‌ ولایت، رعایت مصلحت خانواده، حق و حکم.

العنوان: طبیعه رئاسه الرّجل علی الأسره‌ و ظروفها و تداعیاتها

الأستاذ المشرف: الدکتور محمّد روشن

الأستاذالمساعد: الدکتور أصغر آقا مهدوی

الباحث: محمّد هادوی

الفرع الدراسی: الدراسات الإسلامیّه والقانون

الخلاصه:

رئاسه الرّجل علی الأسره الّتی تتجسد عادتاً تحت عنوانین أی: «الرّجال قوّامون علی النّساء» و «ولایه الأب علی الابن»، ‌تُوجّه تکلیف رعایه مصالح الأسره ومسؤولیّه حفظ نظامها إلی الرّجل‌ کقاعده إیجابیّه. لکن یبدو أنّ هذه الرّئاسه، بالنظر إلی الخیارات المعطیه لصاحبها قبال هذه المسؤولیّه – منها: وجوب متابعه أعضاء الأسره – تصیر بمثابه الحق وأخیرًا تعتبر فی صوره‌ خلیط من الحقّ والتکلیف. من البدیهیّ أنّ هذه الرّئاسه لیست مطلقهً بل تُعتبر فیها شروط وحدود معیّنه.

تعدّ الصلاحیّه القانونیّه واستطاعه إداره الأسره من شروط رئاسه الرّجل علی الأسره؛ فإن لم تکن هذه الشّروط متوفّرهً عند الرّجل، یُفصَل من هذه المسؤولیّه. تقتصر رئاسه الرّجل بالنسبه إلی الزّوجه فی العلاقه الزّوجیّه وفقًا لماده ۱۱۰۵ من القانون المدنیّ، فلا تحدّد حریّه المرأه المالیّه والاجتماعیّه. أمّا بالنّسبه إلی الأولاد فهذه الرئاسه وإن کان الأصل فیها شمولیّه خیار الأب فی جمیع الشّؤون المالیّه وغیرها ولکن تعتبر فیها رعایه مصلحه المولّی علیه من جانب الأب.

الکلمات الرّئیسه: رئاسه الأسره،‌ القوّامیّه، الولایه، غبطه الأسره، الحقّ والحکم.

Abstract:

Headship of the man in family appears in his maintenance of his spouse and his guardianship of the children. This rule imposes some responsibilities and duties on the man for protecting the family system. Due to the fact that the position of headship for man brings about some authorities, we can count on this position to be a kind of right and at the same time a kind of responsibility. The headship of man in family is conditioned by some restrictions. Between the conditions of headship of the man in family we can speak of the legal status and ability of the man to manage his family, and without satisfaction of such conditions the man is deposed from the position of headship. According to the Article 1105 of the civil law, headship of the man over his wife is restricted to the marital relations and in her turn, the woman’s economic and social independence is respected. Although in financial and non-financial subjects the man as a father has guardianship of his children, his headship is confined to the public interests of the child.

Keywords: Headship of Family, Maintenance, guardianship, Taking Care of Public Interests of the Family, Right, Decree.

Faculty of Islamic Studies and Law

A thesis presented for the degree of master of art in

Islamic studies and law

(LLM in Private Law)

Nature, conditions and effects of the man’s headship in the family

Supervisor:

Dr. Mohammad roshan

Advisor:

Dr. Asghar Agha Mahdavi

Student:

Mohammad Hadavi

April 2014