توضیحات
دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و اقتصاد
گرایش اقتصاد نظری
آزمون بسندگی زکات و خمس در تامین حداقل معیشت خانوارهای نیازمند در اقتصاد ایران
استاد راهنما: دکتر محمد مهدی عسکری
استاد مشاور: دکتر احمد شعبانی
دانشجو: عبدالمحمد کاشیان
شهریور ۱۳۸۹چکیده فارسی :
تصریح آیات قرآن کریم و روایات زیادی که از ائمه اطهار علیهم‌السلام در باب فلسفه وضع زکات بما رسیده است، دلالت برآن دارد که خداوند متعال زکات و خمس را عمدتاً برای رفع فقر و تأمین حداقل‌های معیشتی خانوارهای نیازمند وضع کرده است. روایات مذکور دلالت برآن دارند که اولاً زکات برای رفع فقر است و ثانیاً اگر برای رفع فقر کفایت نمی‌کرد خداوند برمقدار آن می‌افزود. لذا در هر زمانی زکات برای رفع فقر کفایت می‌کند. با در نظر گرفتن چنین نقش مهمی برای زکات و خمس، این سؤال بوجود می‌آید که آیا فتوای فقهای شیعه مبنی بر انحصار زکات در موارد نه‌گانه، با فلسفه اصلی وضع زکات یعنی رفع فقر منافات ندارد؟ مخصوصا اینکه دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد میزان زکات بالقوه حاصل از موارد نه‌گانه بسیار ناچیزتر از آن هستند که در ابتدا به چشم می‌خورد. در این تحقیق، به محاسبه ظرفیت بالقوه زکات ،زکات فطره و خمس در اقتصاد ایران پرداخته و در مرحله بعد به تبیین حداقل معیشت در نظر اسلام و برآورد منابع لازم برای رفع فقر در جامعه ایران پرداخته‌ایم و در پایان نشان دادیم که در سالهای اخیر درآمدهای خمس و زکات آنقدر زیاد بوده‌اند که برای رفع فقر در جامعه کفایت می‌کرده است. این تحقیق یک نتیجه ضمنی نیز دارد و آن این است که فتوای فقهای شیعه مبنی بر انحصار زکات در موارد نه‌گانه، منافاتی با فلسفه اصلی وضع زکات ندارد و فتوای فقهای شیعه به لحاظ تجربی نیز مورد تأیید است.
واژگان کلیدی : زکات، خمس، رفع فقر، اقتصاد ایران، حداقل معیشت
العنوان: اختبار کفایه الزکاه و الخمس فی تأمین قوت الفقراء فی اقتصاد إیران
الباحث: عبدالمحمّد کاشیان
الأستاذ المشرف: الدکتور محمد مهدی عسکری
الأستاذ المساعد: الدکتور أحمد شعبانی
الفرع الدراسی: الدراسات الإسلامیه و الاقتصاد
الخلاصه :
إنّ آیات القرآن الکریم و أحادیث الأئمّه الأطهار علیهم‌السلام تدلّ علی أنّ الله عزوجل وضع الزکاه من أجل قوت الفقراء. و إضافه إلی ذلک، تشیر بعض الروایات إلی أنّ الله عزوجل فرض للفقراء فی أموال الأغنیاء ما یکتفون به و لو علم أنّ الذی فرض لهم لا یکفیهم لزادهم، و إنّما یؤتی الفقراء فیما أوتوا من منع من منعهم حقوقهم لا من الفریضه. وهذا یعنی أولا أنّ الزکاه وضعت لتأمین قوت الفقراء، و ثانیا أنّها تکفی لهذا الأمر. من جهه أخری و بناءً علی رأی معظم فقهاء الشیعه فی انحصار الزکاه فی الغلات الأربع، الأنعام الثلاثه و النقدین، یمکن أن یطرح سؤال، و هو: ألا یوجد تعارض بین انحصار الزکاه فی هذه الأشیاء و فلسفه وضع الزکاه (أئ إزاله الفقر و کفایتها لهذا الأمر)؟ خاصه أنّ بعض البحوث الاقتصادیه التی سنشیر الیها فی هذه الأطروحه، تثبت قلّه الإیرادات الزکویه التی تحصل علیها الحکومه.
فی هذه الأطروحه، نرید أن نحسب و نقدّر الإیرادات الکامنه التی یمکن أن تحصل علیها الحکومه عن طریق الخمس، والزکاه و زکاه الفطر. ثمّ نبین مراد الإسلام من قوت الفقراء و نقدّر المصادر المالیه التی تحتاج إلیها الحکومه لتأمین قوت الفقراء. بعد ذلک نرید أن نقارن بین الإیرادات الزکویه و الخمسیه الکامنه و التکالیف المالیه للوصول إلی هذه الغایه فی إیران. نتائج هذا التحقیق تدل علی أنّ الزکاه و الخمس کانت تکفیان لتأمین قوت الفقراء و إزاله الفقر فی إیران فی السّنوات الأخیره (من ۱۳۸۰ إلی ۱۳۸۷ه.ش). تتضمّن هذه الأطروحه نتیجه أخری و هی: أنّه لا یوجد تعارض بین رأی فقهاء الشیعه فی إنحصار الزکاه و فلسفه وضع الزکاه.
الکلمات الأساسیه: الزکاه، الخمس، قوت الفقراء، اقتصاد إیران، إزاله الفقر
Abstract:
Quranic verses &Sunnah Words imply that Allah imposed Zakah mostly for providing subsistence level of life for poor families. Some other words from Sunnah imply that Zakah is sufficient for this goal, if not, Allahwould has added to that amount in order to make it sufficient for their lives. So we can conclude that the goal of imposing Zakah is providing subsistence level of life for poor families and it is sufficient for this goal.
By considering this important goal for Zakahand knowing that most of scholars (Foqaha) of Shia believe that imposing Zakah is permitted only on 9 items (which are cow, camel, sheep, wheat, barely, date, raisin, silver & gold coins), we can ask this important question: Is the amount of Zakah which is to be gathered by government, sufficient for this important goal, considering the fact that there are some empirical researches which show the amount of Zakah is very low.
This research tries to calculate the potential revenue of Zakah and Khoms and then calculate the amount of funds which are needed for providing subsistence level of life for poor families. Then it compares them. The result of this comparison is that Zakah and Khoms are sufficient for this goal. The calculation has been made for Iran during 2001-2008. The research has another implicit result: the idea of Shia scholars has empirical confirmation.
Key words: Zakah, Khoms, Subsistent level of life, Iran, Poverty
Imam Sadiq As University
Islamic Studies and Economics Faculty
The Master of Science Thesis in Islamic Studies and Economics
Evaluation of Zakah and Khoms Sufficiency in Providing Subsistence Level of Life for Iranian Poor Families
Supervisor: Dr MohammadMahdi Askari
Advisor: Dr Ahmad Shabani
Student: AbdolMohammad Kashian
September 2010
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.