پایان‌نامه: ارزیابی نظریه آشوب بر اساس حکمت اسلامی

دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد

پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد رشته الهیات، معارف اسلامی و ارشاد

گرایش فلسفه و کلام اسلامی

ارزیابی نظریه آشوب بر اساس حکمت اسلامی

استاد راهنما:

دکتر حسین هوشنگی

استاد مشاور:

دکتر مصباح­‌الهدی باقری­‌کنی

دکتر سیدمحمدحسین هاشمیان

دانشجو: محمد جبارپور

شهریور ۱۳۹۱

چکیده:

ضرورت حرکت به سمت جامعه­ی ایرانی- اسلامی ما را به سوی تغییرات بنیادین در حوزه­های مختلف علوم غربی می­کشاند، علومی که در بستر رنسانسی تاریخی، در قرن پانزده میلادی شروع به توسعه و گسترش در سطح جهان نموند.

حرکت صحیح در این مسیر باید مبتنی بر شناخت صحیح از اسلام و غرب باشد، فلذا در این رساله سعی شد تا در ابتدا با شناخت نظریه مهم کئاس تئوری و شناخت مبانی هستی­شناسانه و انسان­شناسانه آن زمینه لازم برای نقد اولیه از دستگاه اندیشه­ای فلسفه و حکومت اسلامی فراهم آید.

این نظریه را می­توان هم متعلق به پاردایم اندیشه­ای مدرنیته و هم پست­مدرن به شمار آورد که در مبانی خود هم از اصول اندیشه­ای مدرنیته و هم پست مدرن استفاده کرده است. از جمله مبانی این نظریه می­توان به غیرخطی بودن، اثر پروانه­ای، جاذبه­های غریب، سازگاری پویا و خودمانندی اشاره کرد.

نظریه آشوب در بُعد جهان­شناسی نگاهی همراه با بی­نظمی و هرج و مرج در جهان دارد که منجر به زیر سوال بردن اصل علیت و سنخیت میان علت و معلول می­شود و در بُعد انسان­شناسی دارای نگاه امانیستی به انسان می­باشد. هم­چنین مهم­ترین نگرش این نظریه در بُعد معرفت­شناختی را می­توان در نگاه نسبی او جستجو کرد.

این نظریه در نهایت، فضایی که ترسیم می­کند به ویژگی­های دنیای پست­مدرن شبیه­تر می­نماید.

واژگان کلیدی: فلسفه اسلامی، تئوری آشوب، مدرنیته، پست­مدرن

العنوان: تقییم نظریه الشواش وفقاً للنظریه الإسلامیه

الأستاذ المشرف: الدکتور حسین هوشنغی

الأستاذ المساعد: الدکتور مصباح الهدی باقری کنی و الدکتور حسین هاشمیان

الطالب: محمد جباربور

الفرع الدراسی: الشریعه، والدراسات الإسلامیه والإرشاد

الخلاصه

ترشدنا ضروره الحرکه نحو بناء مجتمع إیرانی – إسلامی إلی القیام بالتغییرات الأساسیه فی مجالات العلوم الغربیه المختلفه التی بدأت تنمو وتتوسع فی إطار نهضه تاریخیه فی القرن الخامس عشر للمیلاد.

إن السیر الصحیح فی هذا الطریق، یجب أن یعتمد علی المعرفه الصحیحه للإسلام والغرب، وعلی هذا الأساس، حاولنا فی هذه الأطروحه أن نوفر الأرضیه اللازمه للنقد الأولی لنظریه الشواش من منظر الفکره الفلسفیه الإسلامیه عبر التعرف علی هذه النظریه الهامه وأساسها من منظر علم الوجود و الأنثروبولوجیا.

یمکن أن نعتبر هذه النظریه متعلقه بالنموج الفکری للحداثه‌ وما بعد الحداثه حیث استفادت فی أساسها من المبادئ الفکریه لکلاهما.

ویمکن الإشاره إلی التکراریه، وأثر الفراشه، الجذاب الغریب، والتطابق الدینامیکی والتجانس الذاتی.

لنظریه الشواش نظره فوضویه إلی العالم فی البعد القزمغرافی والتی تؤدی إلی تخطئه مبدأ العلیه والتجانس بین العله والمعلول، ولها نظره إنسانویه فی البعد الأنثروبولوجی. ویمکن البحث عن أهم موقف لهذه النظریه فی البعد المعرفی، فی نظرته النسبیه.

وفی النهایه، تخلق هذه النظریه جواً أشبه إلی مواصفات العالم مابعد الحداثه.

المفردات المفتاحیه: الفلسفه الإسلامیه، نظریه الشواش، الحداثه، مابعد الحداثه

Abstract:

The necessity of moving toward Iranian-Islamic society leads us to introduce fundamental changes in different areas of Western science which began to develop in the world in a historical context of Renaissance in the fifteenth century.

The correct movement in this way, should be based upon a correct knowledge of Islam and west, so in this research, after getting acquainted with the chaos theory and finding out its ontological and anthropological foundations we try to criticize it on the basis of Islamic philosophy.

This theory can be considered as belonging both to modern and postmodern theoric paradigm, which has used both modern and postmodern theoric principles. Nonlinear, butterfly effect, strange attraction, dynamic coherence and self-similarity can be mentioned as the foundations of this theory.

Chaos theory in ontological aspect has an anarchic view that result questioning the Causality Principle and simislitude of cause and effect. in anthropological aspect has a humanistic view to mankind. Also the most important view of this theory in epistemologic aspect can be traced in relativism included in it.

Finally this theory uses a paradigm that is more similar to postmodern world.

Keywords: Islamic philosophy, Chaos Theory, modernism, postmodernism

Imam Sadiq (A.S.) University

Faculty of Theology, Islamic Studies & Guidance

A Thesis Presented for the Degree of Master of Art in Theology

Evaluation of chaos theory of Islamic philosophy

Supervisor:

Dr. Hossen Hoshanghi

Advisor:

Dr. Mesbaholhoda Bagheri kani

Dr. Hossein Hashemiyan

Student:

Mohammad Jabbarpour

September 2012