دانشکده معارف اسلامی و حقوق
پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد
گرایش حقوق جزا و جرم‌شناسی
تحلیل جرم‌شناختی جرایم با انگیزه‌های مذهبی
استاد راهنما:
دکتر جعفر کوشا
استاد مشاور:
دکتر علی غلامی
دانشجو:
جمال‌الدین حسین‌زاده
شهریور ۱۳۹۱
چکیده:
جرم با انگیزۀ مذهبی عبارت است از «هرگونه رفتار مجرمانه‌ای که انگیزۀ انحصاری یا اصلی‌ترین انگیزۀ ارتکاب آن عمل به فرامین مذهبی یا پاسداری از حریم مذهب باشد». نگاهی به مصادیق خطرناک این جرایم در دنیای امروز و توجه به این نکته که مذهب و شخصیت‌های مذهبی بزرگترین قربانیان این جرایم محسوب می‌شوند، اهمیت پرداختن به این موضوع را آشکار می‌نماید. مصادیق جرایم با انگیزه‌های مذهبی در حوزه‌های جرایم علیه تمامیت جسمانی، جرایم علیه تمامیت معنوی، جرایم علیه اموال و مالکیت و جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی اختلافات و اشتراکاتی با سایر جرایم دارد.
در مورد عوامل جرایم مذکور نیز باید توجه نمود که در مذاهبی که منشأ وحیانی دارند، انتقال نادرست آموزه‌های مذهبی، دریافت نادرست آموزه‌ها و یک سری عوامل روانی انگیزۀ مذهبی لازم برای ارتکاب جرم را فراهم می‌کند. اما در مورد مذاهبی که منشأ وحیانی ندارد و انحرافات و انشعاباتی از مذاهب راستین الهی هستند، مهم‌ترین عامل ارتکاب جرایم مذکور آموزه‌های نادرست و جرم‌زای مذهب است. در حالی که آموزه‌های مذاهب الهی نه تنها جرم‌زا نیستند بلکه بزرگترین عامل خودکنترلی و پیشگیری از جرم در مواجهه با فرصت‌های جرم محسوب می‌شوند.
در بحث پیشگیری از این جرایم، با توجه به اینکه در اغلب جرایم با انگیزه مذهبی، بزهکار حتی از جان خود برای دست‌یابی به اهدافش دست می‌شوید، اقدامات واکنشی نمی‌تواند به تنهایی اهداف پیشگیرانه را محقق سازد. تدابیر پیشگیری وضعی نیز با توجه به ناتوانی در حذف انگیزه‌های مجرمانه و پدیدۀ جابجایی بزهکاری، به تنهایی نمی‌تواند در نقش عامل پیشگیری از جرایم مذکور ظاهر شود. بنابراین سازوکارهای پیشگیری اجتماعی که تلاش می‌کند تا انگیزه‌های جرم‌زا را به عنوان ریشۀ اصلی این دسته از جرایم از بین ببرد، مناسب‌ترین سازوکار پیشگیری از این دسته از جرایم محسوب می‌شود.
واژگان کلیدی: جرم شناسی، انگیزه، مذهب، فرقه، انگیزۀ مذهبی.
العنوان: تحلیل الجرائم ذات الدافع الطائفیه من وجهه نظر علم الإجرام
الاستاذ المشرف: دکتور جعفر کوشا
الاستاذ المساعد: دکتور علی غلامی
الباحث: جمال الدین حسین زاده
الفرع الدراسی: الدراسات الإسلامیه و القانون
الملخص:
الجریمه ذات الدوافع الطائفیه هی: « أی سلوک إجرامی یکون الدافع الرئیس للقیام به اتباع التعالیم الدینیه أو الذود عنها». إنّ ما یسلط الضوء علی أهمیه دراسه هذا الموضوع هو النظر إلی المصادیق الخطره لهذه الجرائم فی عالمنا الیوم ومعرفه أنّ الدین والشخصیات الدینیه هما من أکبر ضحایاها. فمصادیق الجرائم بالدوافع الطائفیه فی مجالات ارتکاب الجرائم ضد السلامه الجسدیه والروحیه للأشخاص وکذلک ضد الأموال والممتلکات والأمن والأمن العام لها فوارق واشتراکات إذا ما قورنت بالجرائم الأخری.
وحول أسباب الجرائم المذکوره لابدّ من القول بأنّه فی الدیانات الوحیانیه أن ما یخلق الدافع الدینی لارتکاب الجریمه هو النقل والاستیعاب الخاطئان للتعالیم الدینیه وکذلک بعض الأسباب النفسیّه. أما بالنسبه إلی الدیانات غیر الوحدانیه والتی تشعبت من الدیانات الإلهیه الحقه و انحرفت عنها فالسبب الرئیس لارتکاب الجرائم المذکوره هو التعالیم الدینیه الخاطئه المساهمه فی حدوث الجریمه. هذا وأن تعالیم الدیانات الإلهیه لا تسبب فی حدوث الجریمه فحسب بل أنها تعتبر السبب الأکبر والرئیسی لضبط النفس والوقایه من الجریمه عند مواجهتها. وحول الوقایه من الجریمه، بما أنّ المجرم فی غالبیه الجرائم التی یرتکبها بالدوافع الدینیه یتنازل عن حیاته للحصول علی أهدافه فردود الأفعال وحدها لا تحقق الأهداف الوقائیه.
أما التدابیر الوقائیه الوضعیه بسبب ضعفها فی إزاله الدوافع الإجرامیه وظاهره نقل الجریمه لا یمکن أن تأتی (بوحدها) کعامل لتفادی الجرائم المذکوره. ولهذا تعتبر آلیات الوقایه الجماعیه الحل الأنسب للقضاء علی هذه الجرائم لأنها تحاول إزاله دوافع حدوث الجریمه التی تعد المصدر الرئیس للجرائم هذه.
الکلمات الدلیله: علم الإجرام، الدافع، الطائفیه، فرقه، الدافع الدینی.
Abstract
Religiously motivated crime is “any criminal conduct motivated by religious orders or the sole or principal motive for committing the act is to protect the privacy of religion.” Looking at the examples of dangerous crimes in the world today and attention to the fact that religion and religious figures are the biggest victims of these crimes reveal the importance of addressing this issue. Instances of religiously motivated crimes in the area of crimes against physical integrity, crimes against moral integrity, crimes against property and ownership and offences against the security of states and public tranquility are differences and common points with other crimes.
About mentioned factors, it should also be noted that in the religions originated in divinity transfer religiously false teachings, getting false doctrines and a series of psychological factors provide religious motivation for offense. However about religions that do not have a divine origin and are the deviations and branches of the true religion of God, the most important element considered crimes and the crime of causing is the false teachings of the religion. While the teachings of the divine religions are not only causing offense but opportunities are the biggest cause of self-control and crime prevention in the face of crime.
In the prevention of this crime, given that the majority of crimes motivated by religious offenders have even lost their lives to achieve the goals, reactive actions alone, can not fulfill prevention goals. Situational prevention strategies also motivated by the inability to eliminate the phenomenon of displacement of crime can not appear in the factor of the prevention of the mentioned crimes. Thus, the social prevention mechanisms that try to destroy crime motivated as the root cause of this type of crime are the best mechanism for preventing this type of crime.
Key Words: Criminology, Motivation, Religious, Sect, Religious motivation.
Faculty of Islamic studies and Law
Continuous M.A, Islamic studies and Law
LLM in Criminal Law
Criminology Analysis About Religiously Motivated Crimes
Supervisor:
Dr. Jafar Koosha
Advisor:
Dr. Ali Gholami
Student:
Jamaloddin Hosseinzadeh
September 2012