توضیحات
دانشکده معارف اسلامی، فرهنگ و ارتباطات
پایان نامه کارشناسی ارشد معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات
گرایش مطالعات سیاستگذاری
بررسی تطبیقی نقش و جایگاه ارتباطات سنتی در جنبش مشروطه و انقلاب اسلامی
استاد راهنما:
دکتر محمد هادی همایون
استاد مشاور:
دکتر ناصر جمال زاده
دانشجو :
جواد نظری مقدم
تیرماه ۱۳۹۰
چکیده:
ارتباطات سنتی به عنوان یکی از مهترین انواع ارتباطات انسانی که ریشه در فرهنگ و هویت بومی جوامع دارد همواره به عنوان یکی از عناصر مهم حیات سیاسی اجتماعی از طریق شکل بخشیدن به افکار عمومی و بسیج افکار عمومی و نشر عقاید و ایده‌ها نقش تعیین کننده و مهمی در جنبش‌ها و حرکت‌های اجتماعی سیاسی در جوامع مدرن و سنتی دارد.
این تحقیق با استفاده از شواهد تاریخی با رویکردی فرهنگی و ارتباطی و با اتکا به دیدگاههای موجود در زمینه ارتباطات سنتی به تبیین ابعاد گسترده آن پرداخته و با مقایسه نقش و جایگاه ارتباطات سنتی در دو رویداد مشروطه و انقلاب اسلامی و چگونگی بهره‌گیری ارتباط‌گران و رهبران از آن، در جهت پیشبرد اهداف خود، در صدد تبیین هرچه دقیق‌تر ظرفیت‌های عمیق و نقش ارتباطات سنتی در تحکیم شبکه ارتباطات اجتماعی و ظهور جریان‌های تحول ساز اجتماعی است.
به جهت ویژگی‌ها و ساختار فرهنگی- اجتماعی ایران اسلامی، کانال‌های ارتباط میان‌فردی و شبکه و ابزارها و شیوه‌های ارتباطات سنتی از قبیل مساجد و منابر، بازار، تکایا، وعاظ و خطبا، محافل مذهبی و قهوه خانه‌ای، سخنرانی و روضه خوانی و دیوارنوشته‌ها نقش بسزایی در شکل بخشیدن به افکار عمومی در مشروطه و انقلاب اسلامی ایفا نمودند. از این رهگذر می‌توان به عمق تأثیر و نفوذ شبکه ارتباطات سنتی- در کنار دیگر ابزارهای رقیب ارتباطی مدرن- در روند شکل‌گیری و زمینه سازی خیزش‌ها و دگرگونی‌های بنیادین در جامعه امروز پی برد و با بهره‌گیری آن در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در جهت کاربست ظرفیت‌های مغفول و پردامنه این شبکه سنتی گام برداشت.
واژگان کلیدی:
ارتباطات‌سنتی، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات میان‌فردی، ارتباطات گروهی، مشروطه، انقلاب اسلامی، مسجد و منبر، بازار، علما و روحانیون
الخلاصه:
الاتصالات التقلیدیه تعدّ من أهمّ أشکال الاتصالات الإنسانیه والتی تنبعث من الثقافه والهویه الأصلیه للمجتمعات البشریه لعبت دوراً حاسماً فی الحرکات الاجتماعیه والسیاسیه من خلال تشکیل وتئبعه الرأی العام ونشر الأفکار فی المجتمعات التقلیدیه والحدیثه.
هذه الدراسه تبیّن مکانه الاتصالات التقلیدیه فی تطویر الأحداث فی الحرکه الدستوریه و الثوره الإسلامیه فی إیران وکیفیه إستخدامها من جانب الزعماء السیاسیه لتحقیق أهدافهم و دورها فی تعزیز الشبکه الإجتماعیه، و تعالج هذا الموضوع بإستخدام الأدله التاریخیه و النّهج الثقافی و الإعلامی و بالنظر إلی الآراء الموجوده فی مجالات الإتصالات التقلیدیه.
نظراً إلی الخصائص و البنیه الثقافیه والاجتماعیه لإیران الاسلامیه، قد لعبت الاتصالات الشخصیه والأشکال المنوّعه من الاتصالات التقلیدیه دورًا هامّاً فی تشکیل الرأی العامّ فی الحرکه الدستوریهو الثوره الإسلامیه، و ذلک من خلال المساجد، والمنابر، والأسواق والتکایا والخطباء والدوائر الدینیه، والمقاهی، والمراثی وحتی الکتابات علی الجدران.وبهذا ندرک مدی أهمیه شبکه الاتصالات التقلیدیه – إلى جانب أدوات الاتصال الحدیثه- فی عملیه تشکیل الحرکات والتحولات الجذریه فی مجتمع الیوم، و إمکان استخدامها فی وضع السیاسات والتخطیط من أجل الإستفاده من القدرات المنسیه والواسعه النطاق لهذه الشبکه.
الکلمات الأساسیه: الاتصالات التقلیدیه، الاتصالات الاجتماعیه، العلاقات الشخصیه، العلاقات المجموعیه، الحرکه الدستوریه، الثوره الإسلامیه، المسجد والمنبر، السوق ،العلماء ورجال الدین.
Traditional communication, an important kind of human communication based on local culture and identity of societies has,always been recognized as a critical component of life both socially and politically. By manipulating and mobilizing common opinions, and broadcasting ideas ,it plays an important role in social and political movements in both traditional and modern societies.
This survey with a cultural and communicative approach,by referring to historical facts and applying the current viewpoints of traditional communication, tries to explain its different dimensions. It is also going to explain exactly the great capability of traditional communication and its role in strengthening the social communication network and shaping social evolutions. It is done by comparing the role and status of traditional communication in Mashrutiat and Islamic Revolution of Iran, and how it serves the communicators and the leaders.
According to the characteristics of the socio-cultural structure of Islamic Iran, interpersonal communication and traditional communication are significant for setting up common opinions in Mashrutiat and Islamic Revolution by relying on instruments such as mosque, pulpit, bazaar(market), takiyeh, preachers, religious sessions, traditional coffee shops, sessions of Rozeh, and street wall announcements. It is therefore advisable to recognize the traditional communication potentials and try to utilize them in our modern programs and policies.
Keywords:
Traditional communication, social communication ,interpersonal communication, group communication ,mashrutiat ,Islamic Revolution, mosque and pulpit, bazaar(market), clergies
Imam Sadiq University
Faculty of Islamic Studies and Culture and Communication Areas: Policy Studies
Continuous M.A.
Field: Islamic Studies, Culture and Communication
A Comparative study on role and position of traditional communication in Constitutional Movement and Islamic Revolution
Supervisor:Dr. M. H. Homayoun
Advisors: Dr. N. Jamalzadeh
Student: Javad Nazari Moghadam
july 2011
